Qanurli Nunavut makipkaqtauhimava?

Submitted by webadmin on Thu, 05/27/2010 - 17:34

Makipkaqtauninga Nunavut havaariyauhimayuq avatquumayumik taali ukiunit akhut havaariyaulluaqhuni atuni inungnit, timiuyunit uvvalu kavamatkut atauttimiublutik tautuqquuqtaubluni talvalu piyumalluaqtauninganiglu ilaa tautuktamingnit.

Ihumaliurutaubluni avikturnikhaatigut NWT ihumaliurutauhimayuq 1950-ngutillugu ukuat nunaqaqqaaqhimanngittut uvani Mackenzie Valley uataaniittuq NWT avigumalirmadjuk nunani, aviquiningat pitquyungnaqtaat Uataani ilaa kamagiyaqarnirmut kavamakhatik hivumuurnariyungnaqtaat.

Una ihumaliurutigiyaat aviktuidjutigihimavaat Nunattiarmi malrunnguqhugik nunani aviktuqhimanikhaak haavitauhimayuq kavamatuqatkut Maligaliurvigyuanganni 1963-ngutillugu. Una piquyaq, talvani, qanurlikiaq, nutqaqtitauyuq kinguani hivulliup taigurningani.

1971-mi, ukuat Inuit Tapirisat Kanatami (ITC) makipkaqtauhimayuq kamagiyaqaliqhuni pivallianikhaatigut uqautigiqattautikhaannullu nunataarnahuarnikkut angiqatigiigutikhaat kavamatuqatkut kivgaqturahuaqhuhit Inuit Ukiuqtaqtumiuttat Kanatami.  1973-mi, Inuit Tapirisat Kanatami (ITC) ilihaqpallialiqtaat Inuit nunatigut atuqpauhiannik nayuqpauhianniglu, talvanngat nutaamik nunamik aviktuqhimalirutigiyaat. Pingahut ukiut qaangiqtumi, ITC-kut talvani tukhiqtuidjutiqaqtut makipkainikhaannik Nunavut Aviktuqhimanianni.

Qaniqtuutigiyaat makipkainikhakkut malruuyungnik nutaangnik nunakhanik Kanataup Ukiuqtaqtungani ihumaliurutigiyaat piyumayaitigut Nunavunmiuttat ilaa nanminiriyamingnik kavamaqarumablutik, ilaa qanitqiyariyumablugit inuit talvalu pitquhiminirmingnit ilaliutigiyumablugit aturningannik uqauhiit Inuktitut havauhiriyumablutigik nutaami kavamatkukhaanni.

1982-mi, the Tungavik Kavamaqarviat Nunavut (TFN-kunnik taiyauvaktuq) makipkaqtauhimayuq havaaqaqtitaublutik nunataarahuarnikkut kivgaqtuqhugit Inuit Nunavunmiuttat, havaariyaraluangit Inuit Tapirisat Kanatami havaarillualiqhunigit.

Kigliqarnikhakkut niruarutaanni, 56%-nguyut niruaqtut Nunattiarmi niruaqtut makipkaiyumablutik Nunavutikharmik April 14, 1982-ngutillugu talvalu November-mi talvani ukiungani, Kanatami kavamaryuangat uqaqhimaliqhutik Nunavunnguuq makipkaqtaunialiqhuni.

May 14, 1992-mi, amigaitqiyat N.W.T. inuqutait niruaqhimayut naammagiblutigik kigliqarnikhaq akunnganni Nunavut uvanilu Uataani Ukiuqtaqtumiuttat.

Inuit Nunavunmiuttat angiqhimayaat una Nunavunmi Nunataarahuarnirmut Angirutaat November 1992-mi. Malikhuguttauq, ukuat Nunavunmi Nunataarahuarnirmut Angirutaat atiliuqhimayaa Kanataup Angayuqqaaryuangannit May 25, 1993-mi Iqalungni, talvalu angiruqtauhimaliqhuni Kanataup Maligaliurvigyuangani June-mi talvani ukiungani. Una $1.1 billion-taala Nunavunmi Nunataarahuarninga Angirutaa tuhaqtitauhimaliqtuq ilitarinnikhutik uvani Kugluktuk-mi July 9, 1993-mi. Ilagiblugu Nunavut Maligaryuanga, Kavamatkua Kanataup angiqhimayut tunihidjutikhaanik $150-Million-taalamik ikayurutikhaannik makipkainiarutikhaat Nunavutip.

Aviktuqhimayumi Nunagiyaa Nunavut makipkaqtauhimayuq April 1, 1999-mi. Nutaanik kiglikhaliuqtut Kanataup Ukiuqtaqtungani malrunnguqhutik nutaak nunaliik, nutaamik Nunattiaq uvvalu Nunavut (taihiniqaqtuq "nunavut" Inuktitut). Haffumani aallannguqpaallirutaani, nunauyaq Kanatami ihuaqhaqtaudjutigilihaaqtaat hivullirmit uvanngat 1949-mit, qangali Newfoundland ilaulirmat kavamatuqaryuatkunni.